تحلیل تقاضای سفر شهری به روش فعالیت-مبنا: نمونه موردی منطقه سه شهرداری تهران

گرچه فرآیند 4 مرحله ای برای برآورد تقاضای سفر شهری هنوز در بسیاری پژوهشها مورد استفاده قرارمی گیرد، اما مشاهده کاستیهای آن به ویژه در تحلیل راهبردها و نتایج نادقیق در پیش بینی تقاضا، از حدود 5 دهه قبل رفته رفته باعث توسعه یافتن روشهای ناهمفزون شد که پایه رفتاری دارند. در ادامه، روشهای فعالیت-مبنا، که در آن فعالیت عامل ایجاد سفر درنظر گرفته می شود، پس از آزمودن روشهای دیگر از جمله مدل سازی زنجیره سفر، در اکثر شهرهای بزرگ دنیا ساخته شده و به اجرا در آمدند. امروزه با توجه به آن که بسیاری از شهرهای بزرگ کشور با مشکلاتی در زمینه مدیریت تقاضای ترافیک مواجه هستند، ضرورت روشی مطمئن تر برای پیش بینی تاثیرات سیاستگذاری ها بیش از پیش حس می شود. مقاله حاضر تلاش دارد با استفاده از روش فعالیت- مبنا رفتار سفر را بررسی و تحلیل کند. به این منظور با استفاده از اطلاعات پرسشگری ساکنین شهر تهران، یک ساختار فعالیت- مبنا از پایگاه داده های سفر-مبنا تهیه شده و با انجام تحلیلهای آماری مختلف، عوامل تاثیرگذار در توابع مطلوبیت الگوی فعالیت روزانه، زمان و طریقه زنجیره سفرهای اولیه و ثانویه شناسایی شدند. سه ساختار تصمیم گیری مستقل، آشیان های و همزمان با مدلهای لوجیت، ایجاد و تحلیل شد. نتایج این مطالعه به طور جزیی میزان و نحوه تاثیر متغیرهای مستقل انتخاب شده پس از آزمونهای مختلف را نشان می دهد. ازجمله می توان چنین نتیجه گرفت که با توجه به تحلیلهای صورت گرفته، ساختار مستقل برای نمونه مورد بررسی مناس بتر است، ضمن آن که متغیرهای سن، تعداد افراد خانواده، جنسیت، و وجود فرزندان 5 تا 15 ساله در انتخاب الگوی زنجیره سفر تاثیر قابل توجه دارند و نیز الگوی زنچیره سفر بر انتخاب طریقه موثر است.